ربات‌هایی که تا دیروز جزئی از داستان‌های علمی‌تخیلی بودند مانند C-3PO یا  R2-D2؛ امروز در کارخانجات، انبارها، بیمارستان‌ها و مزارع در حال تحقق‌اند. این ربات‌ها، مجهز به هوش مصنوعی تجسم‌یافته  (Embodied AI)، دیگر فقط یک وظیفه ساده را انجام نمی‌دهند؛ بلکه می‌توانند محیط‌های پویا را درک کرده، فرامین شفاهی را دنبال کنند و جریان‌های کاری پیچیده را مدیریت نمایند. مقاله مک‌کینزی به بررسی واقعیات و چالش‌هایی می‌پردازد که این تحول را ممکن می‌سازد یا محدود می‌کند.

 

چالش‌ها و محدودیت‌ها در مسیر ربات‌های همه‌منظوره  (General-Purpose Robots)

1- هیاهوی رسانه‌ای با تأخیر فناوری

باوجود پیشرفت محسوس، ربات‌های کنونی هنوز در بسیاری از وظایف عملکردی زیر استاندارد انسان دارند. به‌عنوان مثال، در یک نیمه‌ماراتن در پکن، سریع‌ترین ربات ۲ ساعت و ۴۰ دقیقه زمان ثبت کرد. در حالی که رکورد انسانی، کمتر از یک ساعت بود.

2- کمبود داده‌های واقعی تعامل فیزیکی

آموزش ربات‌ها برای کارهای فیزیکی به مجموعه داده‌های عظیم و خاصی نیاز دارد. وضعیتی که برخلاف یادگیری مبتنی بر تصویر، به محیط‌های واقع‌گرا و داده‌های وسیع نیازمند است.

3- محدودیت‌های انرژی و باتری

ربات‌های انسان‌نما با باتری‌های فعلی تنها توانایی ۲ تا ۴ ساعت فعالیت مستمر دارند یعنی کمتر از یک شیفت کاری کامل. فناوری‌های شارژ و تعویض باتری نیز هنوز در حال توسعه هستند.

4- محدودیت حرکتی و دست‌یابی

طراحی و تقلید حرکات دست و انگشت انسان بسیار پیچیده است. در حالی که ربات‌های پیشرفته تنها ۲۱ درجه آزادی حرکتی دارند (در مقابل دست انسان با ۲۷ درجه). حساسیت لمسی و حرکات دقیق مانند بستن بند کفش برای آن‌ها هنوز دشوار است.

5- چالش‌های زنجیره تأمین و استانداردسازی

قطعات حیاتی مانند حسگرها و محرک‌ها اغلب با حجم محدود تولید می‌شوند و استانداردهای ساخت در حال حاضر ناقص است؛ این موضوع مقیاس‌سازی را پیچیده می‌کند.

6- هزینه‌های بالا و بازگشت سرمایه کند

قیمت هر ربات همه‌منظوره بین ۱۵,۰۰۰ تا ۲۵۰,۰۰۰ دلار است. علاوه بر هزینه اولیه، خرابی‌ها، نگهداری و زمان بیکاری نیز بسیار هزینه‌بر هستند.

7- موانع سازمانی و فرهنگی

بسیاری از کارکنان نسبت به این فناوری مقاومت نشان می‌دهند، و شرکت‌ها فاقد استعدادهای کافی برای نگهداری و راه‌اندازی این ربات‌ها هستند. نگرانی‌های اخلاقی، قانونی و امنیتی نیز همچنان پابرجا هستند.

 

پتانسیل بازار و فرصت‌ها

• با فرض پیشرفت در حوزه مدل‌های بنیادین هوش مصنوعی، باتری، ساختار داده و پذیرش سازمانی، بازار جهانی ربات‌های همه‌منظوره می‌تواند تا سال ۲۰۴۰ به حدود ۳۷۰ میلیارد دلار برسد. نیمی از این ارزش ممکن است مربوط به چین باشد.

• موارد استفاده کلیدی شامل: لجستیک انبارداری، تولید سبک، خرده‌فروشی، کشاورزی و مراقبت‌های بهداشتی خواهند بود.

• شرکت‌هایی مانند Agility Robotics قصد دارند ظرفیت تولید ربات‌های Digit را از ۱۲۰۰ واحد در ۲۰۲۵ به ۷۵۰۰ تا ۱۰,۰۰۰ واحد در سال برسانند. در چین نیز Tianlian Robotics در حال توسعه ظرفیت تولید هزاران ربات است.

 

چگونه رهبران باید آماده شوند؟

1- تعریف چشم‌انداز خودکارسازی بلندمدت

جایگاه ربات‌ها را در عملیات مانند کنترل کیفیت، بازرسی و لجستیک مشخص کنید و زمینه‌های پایلوت را شناسایی کنید.

2- سرمایه‌گذاری در داده و زیرساخت‌های آموزشی

ساخت بانک‌های داده تعامل فیزیکی و مستندسازی استفاده از داده‌های آموزشی برای آینده ربات‌ها ضروری است.

3- ردیابی شاخص‌های کلیدی تکنولوژی

منابع انرژی، توانایی حسگری، کیفیت مدل‌های بنیادی و وضوح مقررات، شاخص‌هایی حیاتی هستند. بیش از کلیپ‌های نمایشی.

4- آمادگی نیروی انسانی و فرهنگ فناوری

آموزش کارکنان برای نگهداری و همکاری با ربات‌ها پیش‌نیاز ورود واقعی آن‌ها به سازمان است.

5- ایجاد اکوسیستم و مشارکت‌پذیری

همکاری با استارتاپ‌ها، سازندگان قطعات، و مشارکت در توسعه استانداردها می‌تواند به کسب برتری در بازار کمک کند.

 

جمع‌بندی کلی

• ربات‌های مجهز به هوش مصنوعی تجسم‌یافته در حال تبدیل شدن به نیروی کاری جدید هستند؛ آن‌ها می‌توانند با محیط‌های انسانی تعامل کنند، یاد بگیرند و کارهای چندمرحله‌ای را انجام دهند.

• با این حال، چهار مانع اصلی؛ فناوری، هزینه، زنجیره تأمین و آمادگی سازمانی و راه‌حل‌های مرتبط با سیاست‌گذاری، آموزش، زیرساخت و سرمایه‌گذاری ارتباط مستقیم دارند.

 

پیام نهایی: آینده ربات‌های همکار نزدیک است، اما نیازمند تلاش سنجیده، آماده‌سازی نظام‌مند و مدیریت واقع‌بینانه است.