این مقاله در سال 2022 توسط دیتر کیول همکار ارشد دفتر لندن مک‌کنزی نوشته شده و تاکید دارد که تحول دیجیتال در صنایع منابع‌محور (مانند نفت، گاز، معدن و صنایع سنگین) یک فرصت بزرگ برای افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و بهبود پایداری است. با این حال، بسیاری از شرکت‌ها در اجرای این تغییرات با چالش‌های قابل‌توجهی روبه‌رو هستند. این مقاله بررسی می‌کند که چگونه شرکت‌های منابع‌محور می‌توانند تحول دیجیتال را به‌درستی اجرا کنند و از آن بیشترین بهره را ببرند. خلاصه آن به شرح ذیل ارایه می گردد.
۱. چرا تحول دیجیتال برای صنایع منابع‌محور حیاتی است؟
-
افزایش کارایی و کاهش هزینه‌ها: استفاده از فناوری‌های دیجیتال می‌تواند بهره‌وری عملیاتی را تا ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش دهد.
-
بهینه‌سازی مصرف منابع: راهکارهای دیجیتال کمک می‌کنند تا مصرف انرژی و مواد اولیه کاهش یابد.
-
ارتقای ایمنی و کاهش خطرات: استفاده از تحلیل داده، اینترنت اشیا (IoT) و هوش مصنوعی (AI) می‌تواند ریسک‌های عملیاتی و حوادث را کاهش دهد.
-
کاهش اثرات زیست‌محیطی: فناوری‌های نوین باعث می‌شوند تا شرکت‌ها انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهند و بهره‌وری پایدارتری داشته باشند.
۲. چالش‌های تحول دیجیتال در صنایع منابع‌محور
-
مقاومت در برابر تغییر: کارکنان و مدیران سنتی ممکن است در برابر فناوری‌های جدید مقاومت کنند.
-
پیچیدگی زیرساخت‌های قدیمی: بسیاری از شرکت‌های منابع‌محور از سیستم‌های قدیمی (Legacy Systems) استفاده می‌کنند که یکپارچه‌سازی آن‌ها با فناوری‌های دیجیتال دشوار است.
-
کمبود مهارت‌های دیجیتال: شرکت‌ها اغلب فاقد متخصصان حوزه داده، هوش مصنوعی و تحلیل پیشرفته هستند.
-
سرمایه‌گذاری‌های بالا: پیاده‌سازی فناوری‌های دیجیتال نیاز به سرمایه‌گذاری‌های سنگین دارد که ممکن است توجیه اقتصادی آن‌ها چالش‌برانگیز باشد.
۳. گام‌های کلیدی برای اجرای موفق تحول دیجیتا
-
تدوین استراتژی دیجیتال متناسب با نیازهای صنعت
تحول دیجیتال نباید تنها یک پروژه فناوری باشد؛ بلکه باید بخشی از استراتژی کلی کسب‌وکار باشد
مثال: یک شرکت معدنی با استفاده از تحلیل داده‌های بلادرنگ توانست هزینه‌های تعمیر و نگهداری را ۱۵٪ کاهش دهد.
-
اولویت‌بندی پروژه‌های دیجیتال با بیشترین بازدهی
شرکت‌ها باید روی فناوری‌هایی تمرکز کنند که بیشترین تأثیر را بر بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها دارند.
مثال: یک شرکت نفتی ابتدا اتوماسیون حفاری و نظارت دیجیتال را اجرا کرد و طی ۲ سال ۳۰٪ در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرد.
-
ارتقای فرهنگ سازمانی و آموزش کارکنان
برگزاری دوره‌های آموزشی و ارتقای مهارت‌های دیجیتال برای کارکنان ضروری است.
مثال: یک شرکت فولادسازی برنامه‌های آموزشی مبتنی بر واقعیت مجازی (VR) برای اپراتورها اجرا کرد که ایمنی و دقت کار را بهبود بخشید.
-
استفاده از داده و هوش مصنوعی برای تصمیم‌گیری بهتر
داده‌ها، کلید موفقیت تحول دیجیتال هستند. شرکت‌ها باید زیرساخت‌های مناسب برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها ایجاد کنند.
مثال: یک شرکت پتروشیمی با استفاده از AI برای پیش‌بینی زمان خرابی تجهیزات توانست ۱۰٪ هزینه‌های تعمیرات را کاهش دهد.
-
ایجاد همکاری‌های استراتژیک با شرکت‌های فناور
همکاری با استارتاپ‌های فناوری، شرکت‌های نرم‌افزاری و دانشگاه‌ها می‌تواند به شتاب‌دهی به تحول دیجیتال کمک کند.
مثال: یک شرکت معدن‌کاری با همکاری یک شرکت فناوری، سیستم‌های رباتیک حفاری خودکار را پیاده‌سازی کرد که بهره‌وری را ۲۰٪ افزایش داد.
۴. فناوری‌های کلیدی در تحول دیجیتال صنایع منابع‌محور
-
اینترنت اشیا (IoT) و سنسورهای هوشمند
این فناوری امکان نظارت بر تجهیزات، بهینه‌سازی مصرف انرژی و کاهش خرابی‌ها را فراهم می‌کند.
-
هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی
AI می‌تواند داده‌های عملیاتی را تحلیل کند و به تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تر کمک کند.
-
اتوماسیون و رباتیک
استفاده از ربات‌های صنعتی و سیستم‌های خودکار باعث افزایش ایمنی و کاهش هزینه‌های نیروی انسانی می‌شود.
-
بلاکچین برای شفافیت در زنجیره تأمین
بلاکچین می‌تواند به مدیریت کارآمدتر زنجیره تأمین و افزایش شفافیت در معاملات کمک کند.
-
دیجیتالی‌سازی فرآیندهای تولید
مدل‌های دیجیتالی (Digital Twins) امکان شبیه‌سازی و بهینه‌سازی فرآیندهای صنعتی را فراهم می‌کنند.
۵. مطالعه موردی: موفقیت تحول دیجیتال در صنایع منابع‌محور
یک شرکت بزرگ نفتی با اجرای استراتژی تحول دیجیتال، توانست:
-
هزینه‌های عملیاتی را ۲۵٪ کاهش دهد
-
زمان خرابی تجهیزات را ۳۰٪ کاهش دهد
-
مصرف انرژی را ۲۰٪ بهینه کند
-
بهره‌وری کارکنان را ۱۵٪ افزایش دهد
کلید موفقیت: این شرکت یک نقشه راه دیجیتال بلندمدت طراحی کرد و سرمایه‌گذاری‌های هدفمند انجام داد.
مجموعاً نویسنده در این مقاله به سه موضوع مهم اشاره دارد:
-
تحول دیجیتال یک ضرورت استراتژیک برای صنایع منابع‌محور است
-
موفقیت نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، آموزش کارکنان و اولویت‌بندی فناوری‌ها است.
-
شرکت‌هایی که از داده، AI و اتوماسیون استفاده می‌کنند، می‌توانند مزیت رقابتی پایداری کسب کنند.
تحول دیجیتال یک سرمایه‌گذاری برای آینده است که علاوه بر افزایش سودآوری، به پایداری محیط‌زیستی و بهبود کارایی عملیاتی نیز کمک می‌کند.
